Αρτηριακή υπέρταση εμφανίζει κάποιος, όταν η πίεσή του είναι αυξημένη και πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Αρτηριακή , είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών μέσω των οποίων μεταφέρεται σε όλο το σώμα, ξεκινώντας από την καρδιά. Με βάση νέες αναθεωρημένες οδηγίες ,φυσιολογικές τιμές για την συστολική και τη διαστολική πίεση είναι <120mmHg και <80mmHg αντίστοιχα.
Η υπέρταση είναι μία χρόνια νόσος και συνήθως είναι ασυμπτωματική. Για το λόγο αυτό, η πλειοψηφία των ασθενών το αντιλαμβάνονται είτε τυχαία, είτε όταν πια η νόσος έχει προχωρήσει, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να έχει υποστεί βλάβες.
Τα συνηθέστερα κλινικά συμπτώματα της νόσου είναι τα ακόλουθα:
- πονοκέφαλος
- βούισμα στα αυτιά
- ζάλη
- αϋπνία
- πόνοι στην καρδιά
- αίσθημα κόπωσης
- δυσκολία στη συγκέντρωση
- οξύθυμη διάθεση
Με την εξέλιξη της νόσου εμφανίζονται πιο σοβαρά προβλήματα, που οφείλονται κυρίως σε βλάβες που έχουν υποστεί η καρδιά, οι νεφροί και ο εγκέφαλος.
Αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής αλλά και κατάλληλες διαιτητικές προσαρμογές μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της νόσου. Συγκεκριμένα ,όταν αναφερόμαστε σε αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες εννοούμε:
- διακοπή καπνίσματος (ένα και μόνο τσιγάρο μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αύξηση της πίεσης κατά 20mmHg και περισσότερο)
- μείωση σωματικού βάρους ( η απώλεια περιττών κιλών διευκολύνει την ομαλή λειτουργία της καρδιάς)
- σωματική και φυσική δραστηριότητα (τακτική αερόβια άσκηση όπως το περπάτημα μπορεί να μειώσει τις τιμές της πίεσης)
- περιορισμό στην κατανάλωση αλκοόλ (υψηλή πρόσληψη οδηγεί σε αύξηση της πίεσης)
Οι διαιτητικές προσαρμογές που βοηθάνε στην αντιμετώπιση της υπέρτασης είναι η δίαιτα DASH σε συνδυασμό με χαμηλή πρόσληψη νατρίου. Η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) αποτελεί ένα διατροφικό μοντέλο, στο οποίο υπάρχει μεγάλη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, κατανάλωση γαλακτοκομικών με μειωμένα η καθόλου λιπαρά, ελεγχόμενα επίπεδα κορεσμένων λιπαρών, καθόλου αλκοόλ και αυξημένη πρόσληψη καλίου και ασβεστίου. Η επιτυχία αυτής της δίαιτας ,οφείλεται στη διουρητική της δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της πίεσης του ασθενή.
Αυξημένη πρόσληψη καλίου ,έχει αποδειχτεί ότι βοηθάει υπερτασικά άτομα είτε μέσω της ιδιότητάς του να απομακρύνει το νάτριο από τον οργανισμό μέσω της διούρησης , είτε λόγω της επίδρασής του στα αγγειακά κύτταρα των λείων μυϊκών ινών.
Χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου αλλά και μαγνησίου , δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι ασκούν επίδραση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης , ωστόσο υπάρχουν έρευνες που τη συσχετίζουν με χαμηλές τιμές πίεσης.
Η μείωση νατρίου είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική σε ασθενείς με υπέρταση, καθώς αυξημένη πρόσληψη οδηγεί σε αύξηση της πίεσης. Το νάτριο, εντοπίζεται σε πληθώρα συσκευασμένων προϊόντων ακόμα και σε διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα και για το λόγο αυτό είναι δύσκολος ο πλήρης αποκλεισμός του. Συγκεκριμένα , φαίνεται ότι το επιτραπέζιο αλάτι αποτελεί μόνο το 15% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης σε αλάτι.
Επομένως, προσοχή πρέπει να δίνεται στο επιτραπέζιο αλάτι, στις ετικέτες των συσκευασμένων προϊόντων, σε φάρμακα όπως κάποια αναβράζοντα δισκία, στα τουρσιά , στα παστά , στις κονσέρβες, σε snacks όπως πατατάκια ή γαριδάκια, στις έτοιμες σούπες, σε αλατισμένα κρέατα και αλλαντικά , σε πλήρη γαλακτοκομικά ,στους αλατισμένους ξηρούς καρπούς κ.ά.
Φυσικά, για την αντιμετώπιση της υπέρτασης χορηγείται και φαρμακευτική αγωγή, η οποία γίνεται με διουρητικά, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να απομακρύνουν το νάτριο από τον οργανισμό. Ταυτόχρονα όμως έχουμε και απομάκρυνση καλίου, με αποτέλεσμα ο ασθενής να κινδυνεύσει από υποκαλιαιμία εφόσον η αγωγή με διουρητικά είναι μακροπρόθεσμη.